Podatki związane z działalnością gospodarczą

Podatek od dochodów i od obrotów

Wszyscy przedsiębiorcy są zobowiązani do ­płacenia podatku dochodowego (PIT w przypadku osób fizycznych albo CIT przewidziany dla spółki kapitałowej) od do­chodów (również przychodów), które osią­gnięte będą ze sprzedaży wyprodukowa­nych przez siebie wyrobów albo z tytułu świadczenia usług.

Podatek VAT

Podatek VAT, nazywany jest w polskich przepisach prawnych podatkiem od towarów i usług (skrót PTU). Mowa w tym miejscu o podatku, który płacą wszyscy ludzie dokonując codziennych zakupów. Chodzi zatem tu o najpowszechniejszy z istniejących podatków, przynoszący budżetowi państwa największe dochodów. Ogólna zasada dotycząca podatku VAT to doliczanie go do ceny towarów w taki sposób, iż podatek obciąża jedynie ostatecznych nabywców, zaś pośrednicy podczas obrotu posiadają możliwość jego odliczeń. Przedsiębiorca, który jest podatnikiem podatku VAT w związku z tym dolicza go do cen sprzedawanych towarów oraz usług. Trzeba wskazać, iż jest to podatek należny, który z reguły powinien być wpłacany do właściwego Urzędu Skarbowego.

Przedsiębiorcy mają prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony, zatem podatek VAT, który sami musieli zapłacić podczas kupowania towarów i usług wykorzystywanych w towarach oraz usługach, które sami teraz sprzedali. W związku z tym podatek od towarów i usług z założenia stanowi podatek neutralny dla przedsiębiorców, ponieważ opłacany jest przez ostatecznego nabywcę, zaś sprzedawcy mają obowiązek jedynie odprowadzać go do urzędu.

Zgodnie z prawem, podatnikami podatku od towarów i usług są osoby fizyczne prowadzące działalność, osoby prawne, a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Oczywiście od powyższej zasady zdarzają się wyjątki. Część z rodzajów działalności gospodarczej lub samych podatników nie podlega temu opodatkowaniu. Pojawia się również szereg zwolnień z VAT.

Ci podatnicy, którzy to nie mogą albo nie chcą korzystać z tych zwolnień będą musieli rejestrować się przed terminem dokonania pierwszej opodatkowanej czynności (na przykład sprzedażą towaru) jako „podatnicy VAT czynni” w swoim Urzędzie Skarbowym, składając tam formularz VAT – R. Po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej trzeba złożyć w organie skarbowym formularz VAT – Z. Podatnicy VAT mają również obowiązek do wystawiania faktur VAT, jakie powinny w szczególności stwierdzić dokonanie konkretnej sprzedaży, jej datę, cenę jednostkową bez kwoty podatku, podstawę opodatkowania VAT, stawkę podatku, kwotę podatku, wartość należności, a także dane osobowe związane z podatnikiem i nabywcą. Nie ma natomiast obowiązku wystawiania faktur VAT dla fizycznych jednostek, które nie prowadzą swojej działalności gospodarczej. Należy jednak pamiętać, iż na żądanie powyższych osób podatnik jest zobowiązany do wystawienia takiej faktury.

Podatnicy zarejestrowani, jako podatnicy VAT czynni obowiązani są do umieszczać swojego numeru NIP na fakturach oraz w przedstawianych ofertach. Każdy z takich podatników zobowiązany jest także do prowadzenia ewidencji na potrzeby rozliczeń VAT oraz do sporządzania stosownych deklaracji albo informacji. Podatnik podatku VAT prowadzi ewidencję, która zawiera w szczególności:

• Kwotę podatku naliczonego powiązanego z czynnościami, w odniesieniu, do których podatnik ma prawo do obniżania kwot podatku należnego;
• Dane konieczne do skonkretyzowania przedmiotu oraz podstawy opodatkowania;
• Wysokość podatków należnych;
• Kwota podatku naliczonego obniżająca kwotę podatku, który jest należny;
• Kwota podatku, który podlega wpłacie do US, albo zwrotowi z powyższego urzędu;
• Pozostałe dane, które służą do prawidłowego przygotowywania deklaracji podatkowych.

W oparciu o powyższe wymagania najczęściej prowadzone są ewidencje VAT o charakterze cząstkowym, czyli:

• Ewidencje dostaw towarów oraz świadczenia usług, a także podatków należnych VAT w kontekście obrotu krajowego;
• Ewidencje podatku VAT naliczonego z tytułu nabywania środków trwałych, a także wartości niematerialnych i prawnych;
• Ewidencje podatku VAT naliczonego z tytułu nabywania pozostałych towarów oraz usług.

Podatnik VAT czynny ma obowiązek do składania w swoim Urzędzie Skarbowym deklaracji podatkowych za okresy miesięczne w terminach do 25 dnia miesiąca, który następuje po każdym następnym miesiącu. Część z podatników może składać deklaracje za okresy kwartalne w czasie do 25 dnia miesiąca, który następuje po każdym następnym kwartale roku. Deklaracja kwartalna musi być składana przez podatników, którzy wybrali kasowe formy dokonywania rozliczeń. Mali podatnicy natomiast, nierozliczający się w sposób kasowy, mogą wybierać miesięczne lub kwartalne rozliczenia. Podatnik świadczący usługi taksówkarskie, który wybrał opodatkowanie ryczałtem składa każdego miesiąca uproszczone deklaracje VAT – 12.

Podatek od nieruchomości

Przedsiębiorca, który jest wła­ścicielem nieruchomości (grun­ty, budynki, budowle, lokale) wykorzystywanych w celach działalności gospodarczej płaci również po­datek od nieruchomości zgodnie ze znacznie wyższymi aniżeli zwykli obywatele stawkami podatkowymi. Podatek powyższa osoba wpłaca natomiast nie do Urzędów Skarbo­wych, ale do kasy gminnej (kasy miej­skiej). Stawka jest różna w poszczególnych gminach (to gmina decyduje o ich wysokości).Jeszcze innym podatkiem o charakterze lokalnym jest tak zwana opłata targowa, która musi być płacona przez osoby handlujące na bazarach i tar­gowiskach (ta danina pobierana jest na miejscu przez inkasenta). Jej stawki również ustalane są przez organy gminy.

Podatek od środków transportu

Przedsiębiorca, który prowadzi działalność o charakterze transportowym, a ponadto wszyscy pozostali, którzy dysponują samochodami ciężarowymi powinni liczyć się także z koniecznością za­płacenia podatku od posiadanych środków transportowych. Wysokość powyższego podatku ustala­na jest przez organ gminy. Może być również zróżnicowana, co jest uzależnione od rodzaju posiadanego pojazdu.

Podatkowi od środków transportu podlegają:

• Pojazdy ciężarowe posiadające dopuszczalną masę całkowitą od 3, 5 tony;
• Ciągniki siodłowe oraz balastowe, które są przystosowane do działania razem z naczepą, bądź przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3, 5 tony;
• Przyczepa i naczepa, które razem z pojazdem silnikowym posiadają DMC od siedmiu ton, z wyłączeniem powiązanych jedynie z działalnością rolniczą, która jest prowadzona przez podatników podatku rolnego;
• Autobusy i autokary.

Podatek od umowy spółki i pożyczki

Osoba, która zakłada spółkę, musi się także liczyć z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywil­noprawnych oraz od umowy spółki (od wartości wnoszonego do niej wkładu, o wartości 0, 5 procent).Podatek powyższy (wysokość 2 procent) płaci się również od umowy pożyczki. Trzeba jednak zauważyć, że pożyczki zacią­gane na funkcjonowanie firmy z nie­go są zwolnione. W związku z tym pożyczając pieniądze na ten cel (lub rzeczy), od osób fizycznych (na przykład członków rodziny, znajomych), nie ponosi się dodatkowych obciążeń na rzecz fiskusa. Dzieje się tak bez względu na wysokość tej pożyczki.

Warunkiem dokonywania tego zwolnienia z podat­ku musi być jednak udokumentowanie, iż pieniądze pochodzące z pożyczki przeznaczone zostały na pokrywanie wydatków ponoszonych na rozpoczęcie bądź bieżące prowadzenie działalności w trakcie 12 miesięcy od chwili zawarcia umowy pożyczki. Jeżeli przedmiotem udzielanej pożyczki nie są pieniądze, ale rzeczy, to również udokumentować należy ich wyko­rzystywanie na potrzeby przedsiębiorstwa w powyższym okresie. Przepisy prawne nie określają jednak przy tym, jak ma wyglądać doku­ment poświadczający wykorzy­stanie tej pożyczki. Dopuszczalne są zatem każde dowody poniesienia wy­datków i sfinansowania ich ze środ­ków pochodzących z danej pożyczki, a także zużywania określonych przedmiotów (su­rowców i materiałów) w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.