Opodatkowanie działalności gospodarczej

Prowadząca działalność gospodarczą osoba zazwyczaj w pierwszym miesiącu każdego roku może dokonywać wyboru odpowiedniej formy, w jakiej działalność tą chce opodatkować. Do wyboru dla podatnika dostępne są następujące formy:

• Zasady ogólne – opodatkowanie dokonywane jest według skali podatkowej 18 i 32 procentowej;
• Podatek liniowy – opodatkowanie według jednolitej stawki 19 procent;
• Ryczałt ewidencjonowany,
• Podatek tonażowy;
• Karta podatkowa.

Podatnik, który rozlicza działy specjalne w zakresie produkcji rolnej może dokonać wyboru formy opodatkowania:

• Poprzez szacunkowe normy, które są ustalane na podstawie odpowiedniej tabeli norm;
• Poprzez zasady ogólne – według skali podatkowej 18 i 32 procent
• W postaci podatku liniowego.

Z kolei podatnicy, którzy rozliczają najem dokonywać mogą rozliczenia prywatnie, bądź w ramach swojej działalności gospodarczej. Prywatny najem rozliczany jest za pomocą:

• Zasad ogólnych – opodatkowanie zgodnie ze skalą podatkową 18 i 32 procent;
• Ryczałtu ewidencjonowanego (8, 5 procent).

Najem rozliczany zaś w ramach prowadzonej działalności może być opodatkowany za pomocą:

• Zasad ogólnych – opodatkowanie zgodnie ze skalą podatkową 18 i 32 procent;
• Podatku liniowego – opodatkowany stawką 19 procent;
• Ryczałtu ewidencjonowanego (stawka 8, 5 procent) z wyjątkiem wynajmu oraz zarządzania nieruchomościami dzierżawionymi lub własnymi, powiązanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Jeśli do 20 stycznia konkretnego roku podatkowego podatnicy nie zgłoszą likwidacji prowadzonej działalności gospodarczej albo nie dokonają wyboru odmiennej formy opodatkowania, rozumie się to tak, iż nadal prowadzą działalność opodatkowaną w powyższej formie. W sytuacji prowadzenia pozarolniczej działalności w postaci spółki cywilnej wniosek związany z zastosowaniem opodatkowania za pomocą karty podatkowej składany jest przez jednego ze wspólników.

Po zakończeniu konkretnego roku podatkowego, do dnia 31 stycznia następnego roku, podatnicy są zobowiązani do składania w urzędach skarbowych rocznych deklaracji według ustalonego wzoru. Jeśli decyzje w zakresie ustalenia wysokości  podatku w postaci karty podatkowej nie odpowiadają podatnikom – mają oni możliwość do zrzeknięcia się z tej formy opodatkowania firmy. Podatnik może również zrzec się stosowania opodatkowania w postaci karty podatkowej w okresie 14 dni od chwili doręczenia decyzji, która ustala wysokość podatków dochodowych poprzez kartę podatkową.

Podatnicy są zobowiązani od pierwszego dnia miesiąca kolejnego po zrzeczeniu się tym, przeprowadzić:

• Ewidencję oraz płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jeśli spełniają ku temu odpowiednie warunki, lub
• Odpowiednie księgi oraz zapłacić podatek dochodowy na zasadach ogólnych.

W terminie do końca tego miesiąca, w jakim podatnicy zrzekli się zastosowania opodatkowania poprzez karty podatkowe, obowiązani są do opłacania podatku dochodowego na zasadach ogólnych. W powyższym przypadku podatnicy zobowiązani są wpłacić – do 20 dnia miesiąca, który następuje po miesiącu, w jakim zrzekli się opodatkowania za pomocą karty podatkowej – różnicę między kwotami podatku dochodowego obliczonymi na ogólnych zasadach za okresy od początku roku do zakończenia miesiąca, w którym zrzekli się opodatkowania w postaci karty podatkowej, a kwotami podatków dochodowych zapłaconych za pośrednictwem karty podatkowej, w okresach przed zrzeczeniem się opodatkowania w powyższej formie.

Szczegółowe informacje dla osób chcących uzyskać wiedzę na temat poszczególnych form opodatkowania można uzyskać w między innymi w biurach rachunkowych w Warszawie, Łodzi, Krakowie i dowolnym innym mieście. Pomoc z ich strony niejednokrotnie będzie w praktyce niezbędna.

Teraz jednak w celach lepszego zrozumienia powyższych form można je również porównywać ze sobą. Przykładowe porównania dotyczyć będą podatników świadczących usługi fryzjerskie w miejscowości liczącej ponad 50 tysięcy mieszkańców, a także małym mieście, zatrudniających dwie osoby, oraz zatrudniających pięć osób. Zakłada się, że podatnicy zarobią (przychody) 80 000 złotych i poniosą koszty w wysokości 30 000 złotych (dochody 50 000 złotych)  oraz ich dochody wyniosą 130 000 złotych.

Przykładowa analiza wykorzystywania form podatkowania

Pozyskiwanie przychodów pochodzących z wielu źródeł co do zasady nie jest niczym ograniczane. Istnieją przypadki, w których podatnik powinien jednak zastanowić się nad wybraniem formy opodatkowania. Odnosi się to w szczególności do sytuacji, kiedy podatnicy prowadzą działalność świadcząc swoje usługi na rzecz byłych lub obecnych pracodawców oraz przypadków, gdy działalność gospodarczą prowadzi się w kilku postaciach.

W sytuacji podmiotów rozpoczynających działalność w sposób samodzielny lub w postaci spółki, jeśli podatnicy albo minimum jeden ze wspólników spółki, przed datą rozpoczęcia działalności w danym roku podatkowym albo w roku wcześniejszym, wykonywali na podstawie stosunku pracy, bądź spółdzielczego stosunku pracy działania wchodzące w obszar działalności gospodarczej podatnika / spółki – opodatkowanie za pomocą ryczałtu jest zabronione.

Natomiast w sytuacji, kiedy podatnicy lub spółka dokonali sprzedaży produktów handlowych / wyrobów albo uzyskali przychody z tytułu świadczenia usług dla byłego lub aktualnego pracodawcy, tracą uprawnienia do ryczałtu płaconego od przychodów ewidencjonowanych. Ponadto poczynając od dnia pozyskania powyższego przychodu do końca danego roku podatkowego płaci się podatek dochodowy w oparciu o ogólne zasady. Dokonania przejścia na ogólne zasady nie skutkuje w powyższym przypadku odsetkami za ewentualną zwłokę – dzień dokonania sprzedaży uznaje się za dzień zmian formy rozliczania podatkowego.

Podatnik nie posiada również możliwości, aby poszczególni wspólnicy należący do spółki cywilnej albo jawnej rozliczeni zostali częściowo w oparciu o reguły ryczałtu ewidencjonowanego, zaś w części zgodnie z zasadami ogólnymi. W sytuacji podatnika, który jest wspólnikiem osoby prawnej (czyli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, akcjonariuszem spółki komandytowo – akcyjnej) nie istnieją ograniczenia co do pozostałych form opodatkowania. W związku z tym możliwe jest łączenie poszczególnych przychodów opodatkowanych zgodnie z zasadami PIT oraz CIT z tym, iż przychody powyższe należeć będą do pozostałych źródeł opodatkowania.

Wybranie rozliczenia o charakterze liniowym wyklucza z kolei wybór zasad ogólnych (skala podatkowa) do innych postaci prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Jednak wykluczone jest również prowadzenie podmiotu rozliczanego za pomocą ryczałtu wraz z uzyskiwaniem odpowiednich udziałów ze spółki cywilnej albo jawnej, która opodatkowana jest liniowo oraz odwrotnie. Może dojść natomiast do prywatnego opodatkowania liniowego oraz ryczałtowego opodatkowania spółki jawnej albo spółki cywilnej. Możliwym w związku z powyższym jest połączenie formy opodatkowania liniowego oraz ryczałtowego, a także ryczałtowego z zasadami ogólnymi.

Co do zasady w spółkach osobowych prymatem jest opodatkowania na podstawie jednej tylko ustawy, a to oznacza, iż nie istnieje możliwość dotycząca rozliczenia poszczególnych podatników zgodnie z przepisami podatkowymi znajdującymi się w odmiennych ustawach.